U Muzeju pozorišne umetnosti Srbije postavljena izložba „Madam Baterflaj – jedan vek u Beogradu“, povodom sto godina od osnivanja Opere Narodnog pozorišta u Beogradu

Izložba „Madam Baterflaj – jedan vek u Beogradu“, autorke Jelice Stevanović, priređena povodom sto godina od osnivanja Opere Narodnog pozorišta u Beogradu, postavljena je u Muzeju pozorišne umetnosti Srbije, u okviru saradnje između te institucije i Narodnog pozorišta.

Izložba je dostupna od 9. novembra u prostorijama Muzeja radnim danima od 10 do 18 časova i subotom od 10 do 14 časova, za pojedinačne posete.

Broj posetilaca je ograničen na pet u isto vreme, uz poštovanje svih propisanih epidemioloških mera. Uskoro će cela postavka biti dostupna i na internet stranici https://mpus.org.rs.

Narodno pozorište u Beogradu je osnovano 1868. godine kao dramski teatar, ali od prvog dana razvija tesnu vezu sa muzičkom umetnošću.

Instrumentalna i vokalna muzika su bile sastavni deo mnogih predstava, a običaj je bio i da se pojedine numere izvode publici pre početka predstave i između činova, odnosno između dva ili tri kraća komada koja su igrana kao celovečernji program.

Ponekad su izvođene uvertire i drugi odlomci iz popularnih operskih i operetskih partitura. Tokom sledećih decenija razvija se tzv. „muzička grana“ Narodnog pozorišta, zahvaljujući kojoj su do Prvog svetskog rata na scenu postavljana sve zahtevnija muzičko-scenska dela, čija kruna je bila premijera Verdijevog Trubadura, 24. aprila 1913.
 

Dolazak ruskih umetnika posle Oktobarske revolucije, omogućio je formiranje stalnog operskog ansambla, krajem 1919, i uspostavljanje redovnog operskog repertoara, premijerom Madam Baterflaj Đakoma Pučinija, 11. februara 1920.

Prva premijera ovog ansambla je bila u „privremenoj sali u Manežu“, jer rekonstrukcija zgrade kod Spomenika još nije bila završena. Dirigovao je Stanislav Binički, predstavu je režirao Rudolf Fejfar, a scenograf je bio naš čuveni slikar Jovan Bijelić. Predstava je u kontinuitetu igrana sve do Drugog svetskog rata, preko 130 puta.

I u periodu od 1944. do danas, Madam Baterflaj je skoro neprekidno na repertoaru. Prva posleratna premijera je bila 19. jula 1945. (dirigent Davorin Županić, reditelj Branko Pomorišac, scenograf Ananije Verbicki, kostimograf Milica Babić; izvedena preko 120 puta).

Sledeća postavka se nadovezala bez pauze u izvođenju, 9. februara 1963. (dirigent Oskar Danon, reditelj Ani Radošević, scenograf Miomir Denić, kostimograf Milica Babić; sa obnovom Borislava Popovića iz 1974, postavka je doživela 60 repriza).

Predstava u režiji Dejana Miladinovića, čiju premijeru je 14. decembra 1984. dirigovao Nikolaj Žličar, i dalje je na repertoaru, preko tri i po decenije (scenograf Mileta Leskovac, kostimograf Svetlana Čkonjević).

U jubilarnoj, 100. godini rada Opere Narodnog pozorišta, Madam Baterflaj je proslavila svoj zlatni jubilej 106. izvođenjem ove dugoveke postavke.

U naslovnoj ulozi su nastupale naše vrsne umetnice Jelena Lovšinska, Ada Poljakova, Liza Popova, Zlata Đunđenac, Kornelija Ninković Grozano, Nada Stajić, Katica Jovanović, Anita Mezetova, Anica Stojanović, Valerija Hejbalova, Zlata Sesardić, Sofija Janković, Radmila Bakočević, Radmila Smiljanić, Milka Stojanović, Gordana Jevtović, Višnja Pavlović Drakulić, Vjera Mikić Miranović, Jasmina Trumbetaš Petrović, Suzana Šuvaković Savić.

Među brojnim gošćama iz zemlje i inostranstva, izdvajaju se slavna češka pevačica Ema Destinova, Roseta Pampanini iz Milanske Skale, čuvena poljska umetnica Bandarovska Turska u međuratnom periodu, te afroamerikanka Martina Arojo, bugarske umetnice Milkana Nikolova i Ženi Žikova, Rumunka Evgenija Moldoveanu, prvakinja moskovskog Boljšoj teatra, Marija Biešu, Leila Genčer iz Ankare…

U Beogradu su nastupale i umetnice iz zemlje glavne junakinje: Teiko Kiva, Mičiko Sunahara, Asuko Acuma, Joko Sato, Emito Kubota, Mika Mori.

I ostale glavne junake su tumačili značajni domaći i inostrani umetnici – uvek uz pratnju Orkestra i Hora Narodnog pozorišta.

Pučinijeva Madam Baterflaj, jedno od najpopularnijih dela operske literature, nesumnjivo je i jedan od najomiljenijih naslova beogradske operske publike, o čemu najbolje svedoči ceo vek kontinuiranog izvođenja.

Korišćeni materijali iz zbirki Muzeja pozorišne umetnosti Srbije, Narodnog pozorišta. u Beogradu i privatnih zbirki; plakat praizvedbe iz fonda Narodne biblioteke Srbije.

Fotografi su Zoran Miler, Miodrag Krstić, Slobodan Bibić, Srđan Mihić i drugi.