Duodrama Zorana Mitrovića „Vetar u tapetama“, 22. maja na Sceni „Raša Plaović“, povodom svečanog otvaranja Majskih dana makedonske kulture u Beogradu

Povodom svečanog otvaranja Majskih dana makedonske kulture u Beogradu, u subotu 22. maja, u 20 časova na Sceni „Raša Plaović“ biće izvedena duodrama „Vetar u tapetama“.

Adaptaciju, scenario i režiju potpisuje Zoran Mitrović koji sa Nemanjom Simićem igra u ovoj prvoj pozorišnoj predstavi makedonske nacionalne zajednice u Srbiji (u produkciji Foruma mladih Makedonaca), osmišljenoj dvojezično - na srpskom i makedonskom jeziku.

Njen osnovni cilj je otvaranje pitanja kulturnog identiteta mladih ljudi sa ovih prostora koji su na „privremenom“ radu u inostranstvu, kroz inovativni i komunikativni pristup.

Dva glumca vode publiku kroz uzbudljivu pozorišnu dvojezičnu avanturu ispunjenu komičnim i setnim elementima, a sasvim prirodno i spontano priključuje se i sam mentalitet mladog i običnog čoveka, pripadnika srpske i makedonske nacionalnosti.

Predstava je pripremana pod pokroviteljstvom Nacionalnog saveta makedonske nacionalne manjine, Fondacije za otvoreno društvo i Ministarstva kulture Republike Srbije.

 

Kritika predstave

 

Tamna strana šarenih tapeta

 

Temu teškog života emigranata na Zapadu kao deo pozorišnog repertoara širom Evrope, odavno je etablirao poljski autor Slavomir Mrožek. Od praizvedbe davne 1974. godine pa do danas njegov istoimeni komad redovno je igran i u našoj zemlji. Rado su ga igrali i amateri i studenti,  baš kao i glumačke legende kao što su Vlastimir Đuza Sojiljković i Danilo Bata Stojković. Drama nastala usred Hladnog rata podjednako je aktuelna i danas. Iako više nema „gvozdene zavese“ evropski Istok i Zapad podjednako su udaljeni jedan od drugoga. „Zapadni san“ istočnim Evropljanima najviše izmiče upravo u podrumima zapadnih gradova u koje emigranti sa Istoka više ne dolaze iz političkih, već isključivo iz ekonomskih razloga.

Precizna dramska struktura, jasni odnosi među likovima, slikovita priča Mrožekovih „Emigranata“, koje  produkciono pritom i nije teško postaviti na scenu česta su ispiracija mladim glumcima. Nije retka pojava da ovu dramu režiraju i sami glumci. Zoran Mitrović, mladi beogradski glumac makedonskog porekla otišao je i korak dalje. Po motivima Mrožekove drame napisao je i sopstvenu duo dramu pod nazivom „Vetar u tapetama“. I ne samo da ju je napisao, već ju je i režirao i u njoj igra sa kolegom Nemanjom Simićem.

U Mitrovićevom komadu Mrožekovi XX i AA postaju mladi ljudi Trajan Cvetanovski i Dobrica Drobnjak koji dobijaju sočnu „balkansku farbu“. Prostorna i vremenska boja Mitrovićevih „tapetara“ oplemenjenih i trećim likom Baltazarom (dramski prilično živahno drvo života) vrlo omamljivo uvlače publiku u priču koja se pritom mnogo lakše identifikuje sa Trajanom i Dobricom nego sa Mrožekovim XX i AA u bilo kojoj rediteljskoj bravuri. Likove autor uvodi kao arhetipove balkanskih komedija menaliteta. Kasnije, veoma suptilno igrajući se mešanjem različitih žanrova rediteljski provlači likove kroz komediju naravi, a onda ih zamenom osnovnih crta karaktera stavlja u okvir komedije situacije pa sve do groteske. I taman kad glumci već sigurno zagospodare ritmom i tempom i u jednom trenutku počinu da igraju i vodviljskom brzinom, kad smeh publike postane konstanta, autor uvodi scene „otrežnjenja“. Iz scena u kojima likovi virtuelno razgovaraju sa svojim porodicama u domovini saznajemo prave motive njihovog „emigriranja“, a njihova biografija otkriva svoju surovu stranu. Smeh na licima publike zamenjuje grč i gorčina. Baš kao i u realnom životu naših sunarodnika negde tamo na Zapadu...u nekom mračnom podrumu oblepljenom šarenim tapetama.

Posebnu vrednost ovom komadu daje dvojezičnost, kako u samoj drami tako i u glumačkoj interpretaciji. U određenim trenucima emotivnih afekata likovi potpuno veristički mešaju dva jezika, baš kao i u realnosti što jezičke i kulturne barijere ljudi sa Balkana nestaju u nekom „tuđem svetu“. Ova bilingvalna predstava sve vreme drži pažnju, a autorsko-glumački tim se vrlo suptilno poigrava osećanjima publike, da bi na kraju jasno poentirao sa relativizacijom odgovora na pitanje o dobitnicima i gubitnicima...

Da li su junaci drame omeđeni podrumskim zidovima šarenih tapeta ostvarili svoje pečalbarske snove ili ne?. Da li su tapete zaista tako šarene ili ne? Verovatno da jesu, samo to se ne vidi u mraku.

Predrag Milojević, glumac i producent