"ANTIGONA" SA VELIKIM USPEHOM IZVEDENA NA INTERNACIONALNOM FESTIVALU ANTIČKE GRČKE DRAME NA KIPRU

Sofoklova tragedija "Antigona" u režiji Jagoša Markovića, sa Vanjom Ejdus u roli plemenite heroine Antigone i Aleksandrom Srećkovićem Kuburom u ulozi okrutnog vladara Kreonta, izvedena je sa velikim uspehom 6. i 7. jula na Internacionalnom festivalu antičke grčke drame koji se održava u Kuriumu, na Kipru.
Predstava je odigrana u prelepom amfiteatru pod otvorenim nebom, sa titlovima na grčkom i engleskom jeziku.
Oduševljena publika, koja je obe večeri sa velikom pažnjom pratila ovu postavku čuvenog bisera antičke književnosti iz petog veka pre Nove ere, urađene u slavu ljudskog i božanskog u čoveku, a protiv fašističkog razvrstavanja žrtava po veri, naciji ili nekoj drugoj pripadnosti, dugo je posle završetka predstave aplaudirala svim članovima ansambla u kojem su bili i Vjera Mujović (Ismena), Predrag Ejdus (Hor), Nebojša Kundačina (Tiresija), Bojan Krivokapić (Stražar), Marko Janjić (Glasnik), Zorana Bećić (Euridika) i Momčilo Otašević (Hemon).
Marković je i autor scenografije, metalne konstrukcije koja, kao i kostimi Bojane Nikitović, izbegava smeštanje u određeni prostor i vreme ove priče sa univerzalnom porukom.
Predstava se igra, prema prevodu Miloša Đurića, u stihu.
Molina Udovički Fotez je dramaturg, Ivana Nenadović asistent reditelja, Borislav Balać producent, za scenski govor bila je zadužena dr Ljiljana Mrkić Popović, a za dizajn zvuka Vladimir Petričević.
Internacionalni festival antičke grčke drame, koji danas važi za jednu od najznačajnijih kulturnih manifestacija na Kipru, prvi put je održan pre 19 godina, a zamišljen je kao promocija drevne grčke kulture, čija su antologijska dela ne samo deo svetske kulturne baštine već i temelji savremene evropske drame.
Uz visoke estetske standarde u tumačenju antičkih dela, ideja domaćina je da pozorišni gosti u nekoliko amfiteatara pokažu i osobenost zemlje iz koje dolaze. Tako se u najavi beogradske predstave navodi da ona pripada pozorištu starom gotovo vek i po i da "nudi publici jedinstvenu mešavinu srpskog kolorita i drevne grčke kulture, kroz moderni pristup jednog od najistaknutijih srpskih reditelja, Jagoša Markovića".
Festival ima multikulturalni karakter, a ove godine, u periodu od 1. do 30. jula, na njemu će, osim „Antigone“ biti odigrane i druge antičke drame – „Medeja“, „Mir“, „Hipolit“ i „Elektra“.
Pored Narodnog pozorišta, učestvovaće i teatri iz Španije, Izraela i sa Kipra.
M.B.

Pozorišna kritika: izvođenje "Antigone" na 19. Internacionalnom festivalu antičke grčke drame, Kipar 2015.

"A male dominated performance"
(Jer, "dok živim, neće žena vladati", Kreont)

Beogradsko Narodno pozorište je dovelo na Međunarodni festival antičke grčke drame "Antigonu" po Sofoklu. Možda najstatičnija izvedba antičke drame koju smo ikada videli. Minimalno kretanje, nedostatak velikog Hora sa puno članova, scenografija kao konstrukcija na više nivoa koja se nije skoro nikako koristila. Sukob između dvoje protagonista neravnopravan - sa superiornošću jednog glumca protiv druge glumice, sa režiserskom pažnjom okrenutom jednostrano. Primetili smo te elemente nekoliko minuta nakon početka srpske izvedbe.
Međutim, režiser Jagoš Marković je uskoro dokazao da navedeni (elementi) nisu propusti, nego elementi snažnog režiserskog sistema. Često se događa da u grčkim i kiparskim produkcijama antičke drame režiseri crtaju svoje vidjenje na klasičnom platnu drevnog teksta a na nama, publici, je da se fokusiramo na njihovu hrabrost i originalnost, jer tekst “već znamo”. Jagoš Marković je pročitao i preneo nam govor kao najvažniji element (zbog toga i minimalno kretanje), iako je hrabro odlučio šta naglasiti, a šta izbaciti. I, iako smo bili iznenađeni činjenicom da su veliki delovi teksta Hora isključeni, to je bilo podržano od strane oblika koje je režiser odabrao za Hor, kondenzujući ga u jedan lik, onog mudrog starca, i dajući težinu ovom liku kroz glumačku veličinu Predraga Ejdusa. I da, njegova pažnja je bila okrenuta prema Kreontu i da, istina je da sukob nije bio između Kreonta i Antigone, nego je u fokusu bila borba između Kreonta i odgovornosti koja leži na svakom vladaru, to je bio sukob između njegovih ličnih osobina, kao što su njegova arogancija i njegova opijenost vlašću, s nepodnošljivom i nagrizajućom težinom odluka za tuđe živote i smrti. Sve to se moglo pročitati savršeno jasno u izvođenju izvrsnog Aleksandara Srećkovića. Odjednom, drugi element se takođe pojasnio: scenografija je prikazala "pustu zemlju", u kojoj vlada onaj ko ne poštuje moralne zakone, a visine na koje se Kreont penje su lažne. Nažalost, jedan element celine se ne može povećati bez smanjivanja drugog. Zbog toga, Antigona Vanje Ejdus je izvođački bleda u ovoj dominantno muškoj predstavi.

Nona Moleski
“Filelefteros” str.20, nedelja 12.7.2015.