IN MEMORIAM: Primadona Biserka Cvejić (1923-2021)

U Beogradu je 7. januara preminula proslavljena operska umetnica i pedagog Biserka Cvejić, mecosopran.

Biserka Cvejić je u svojoj solističkoj karijeri ispisivala stranice operske umetnosti širom sveta i sarađivala sa najznačajnijim operskim kućama i umetnicima a kasnije su to nastavili njeni učenici.

Prvi nastup na sceni, imala je 1950. godine na sceni Narodnog pozorišta u Beogradu. Od 1951. do 1961. bila je članica Opere Narodnog pozorišta u Beogradu.

Detinjstvo i ranu mladost provodi u Liježu, Belgija, gde spontano započinje s pevanjem, koje će je kasnije usmeriti do najvišg nivoa u operskoj umetnosti, istakao je u uvodnom delu biografije o gospođi Cvejić, dr. sc. Slobodan Elezović, prof. 

Školuje se i diplomira pevanje u klasi prof. Josipa Rijavca, istaknutog operskog tenora i pedagoga, u Beogradu, gde i debituje, i razvija se primarno na operskoj sceni, u okrilju duge i sustavne pažnje maestra Oskara Danona, snažnim odjekom svoga osobitog glasa, mecosoprana, koji je ujednačenih registara i odnosa centra, obujma središnjeg položaja, te simetričnih smerova s opsegom visokog i niskog registra. 

Ta prirodna vrednost, visokokultivisanog odnosa u emisiji tona, u lakoći izvedbe najzahtevnijih vokalno-tehničkih pretpostavki, akcelerirali su nastajanje kreacija u profiliranju najvećih mecosopranskih uloga, naročito iz opusa italijanskih, francuskih i ruskih kompozitora, te s posebnim naglaskom na ostvarenja iz opusa srpskih kompozitora.

Umetnost Biserke Cvejić se temelji na inventivnoj sintezi vokalne tehnike, u punoj funkciji interpretativne snage vokalne i psihološke odrednice tumačenog lika u koordinatama dramaturških zadanosti dela.

Time se u celom bogatom operskom opusu velike umetnice,  profilira galerija protagonističkih likova u muzičkim dramama, koje je snagom svoje osobnosti pune emocionalnih naboja, Biserka Cvejić uznosila na najviše nivoe muzičkih i muzičko-scenskih postignuća.

Sve se to odvijalo na velikim domaćim, južnoslovenskim scenama, kao i na mnogobrojnim inostranim koncertnim i operskim, te osobito na najvećim svetskim operskim scenama, tokom intenzivnih umetničkih sezona aktivnog i dinamičnog kreativnog života u svetu vrhunskih dostignuća operske umetnosti.

Od 1959. do 1979., Biserka Cvejić je solistkinja bečke Državne opere, gde postaje i Kammersangerin, 1979.
 
Od 1961. do 1968., godine je kontinuirano solistkinja Metropoliten opere u Njujorku.

U međuvremenu se kreacije Biserke Cvejić rasprostiru muzičko-umetničkim prostorom i posebno operskim scenama, od  milanske Skale,  londonskog Kovent Gardena, moskovskog Boljšoj teatra, Teatra „Kirov“ u St. Petersburgu, Teatra Kolon u Buenos Ajresu, Teatra San Karlo, u Napulju,  pa Opere  u Rimu,  Parizu, Arene u Veroni, Berlinu, Tokiju... do završnice operskog umetničkog puta i niza oproštajnih predstava ,1979.

Verdijeva Amneris, u „Aidi“, Eboli, u „Don Karlosu“, Acučena, u „Trubaduru“, Ulrika, u „Maskenbalu“, Preciozila, u „Moć sudbine“, Madalena u „Rigoletu“, Bizeova Karmen, u „Karmen“,  Dalila, u operi „Samson i Dalila“, Kamija Sen-Sansa, Laura u Ponkijelijevoj operi „Đokonda“, Marina u „Borisu Godunovu“, M.P. Musorgskog, Končakovna u „Knezu Igoru“, A. Borodina, tek su neke od najvećih Biserkinih svetskih kreacija, koje je pronosila najslavnijim operskim pozornicama, uvrštavajući u svoj kalendar nastupa i domaće scene, uz najveće svetske, pa je često bilo moguće Biserku slušati u Zagrebu, između nastupa u Beču i Milanu, u Splitu, nakon  Londona, a uoči Moskve, na sceni u Beogradu, u HNK „Ivan pl.Zajc“ u  Rijeci, neposredno pre nastupa u Njujorku, Buenos Ajresu, Tokiju... 

Biserka Cvejić peva na velikom svečanom koncertu, u Njujorku, kojim se zatvara scena stare Metropoliten opere, koja je uticajno živela od 22. oktobra, 1883., do 16. aprila, 1966., kada je oproštajni koncert, Gala Farewell, bio okupio najjače i najveće snage operskog sveta tog doba. 

Potom je Biserka Cvejić i u prvoj predstavi, nakon svečanog otvaranja novog MET-a, u Linkoln centru u Njujorku, kao Laura u Ponkijelijevoj „Đokondi“, s Renatom Tebaldi  i  Frankom Korellijem, kao protagonistima operske večeri, 22.  septembra, 1966.

Bila je Biserka i Amneris u Verdijevoj „Aidi“, na stotoj izvedbi toga dela u velikoj veronskoj Areni avgusta, 1968., kada je dobila jednodušne stručne pohvale za ukupnu interpretativnu snagu i emisiju tona sa svim pretpostavkama optimuma u afirmaciji Verdijeve vokalne deonice i tehničko-izvođačkih uslova za punoću opsega i obujma vokalnih vrednosti operskog lika.

Završetkom svoje blistave operske umetničke karijere, Biserka Cvejić se posvećuje vokalnoj pedagogiji, već 1980.

Od tada, velike uspehe umetnica ostvaruje svojom vokalno-pedagoškom delatnošću, osobitih metodičkih pristupa kojima harmonično razvija vokalnu tehniku, interpretativne zadanosti vokalne deonice izabranog operskog lika, kulture pokreta,  „govora tela“, sklada  mimike, geste, dinamike i ritma scenskog pokreta uz muzičku tj. muzičko-scensku dimenziju lika, s naglascima na vrednosti psihološkog profila koji etapno razvija do nivoa zrele  prezentacije na operskoj sceni, s već nastalom plejadom svojih studenata od kojih su neki osvojili i najveće operske scene današnjeg sveta, pa uspešno neguju staze na kojima je briljirala i njihova profesorka Biserka Cvejić.

Sahrana je održana 13. januara na Novom groblju u Beogradu.

Neka joj je večna slava.