Glumica Vanja Ejdus dobitnik Nagrade „Raša Plaović“ za sezonu 2021/2022

Nagrada „Raša Plaović“, koju Narodno pozorište u Beogradu dodeljuje za najbolje glumačko ostvarenje na svim beogradskim pozorišnim scenama u sezoni 2021/2022, pripala je Vanji Ejdus za ulogu Aleksije u predstavi „Uspavanka za Aleksiju Rajčić“, po tekstu Đorđa Kosića i u režiji Juga Đorđevića.

Odluku, većinom glasova, na sednici održanoj 20. novembra, doneo je žiri u kojem su bili dramska umetnica Branka Petrić (predsednik), dramaturg Željko Hubač (potpredsednik) i članovi - novinarka Borka Trebješanin, glumica Bojana Stefanović i reditelj Andrej Nosov.

Predstava „Uspavanka za Aleksiju Rajčić“, koju je Narodnog pozorište u Beogradu realizovalo u koprodukciji sa Sterijinim pozorjem i Fondacijom „Novi Sad – Evropska prestonica kulture 2022”, premijerno je izvedena 30. aprila ove godine. 

Nagrada će biti uručena za Dan Narodnog pozorišta, 22. novembra, u 12 časova na Velikoj sceni. 

Dosadašnji dobitnici ovog prestižnog priznanja su Petar Banićević (1988, 2001), Lazar Ristovski (1989), Branislav Ciga Jerinić (1990), Branimir Brstina (1991), Petar Kralj (1992), Vera Čukić (1993), Ljuba Tadić (1994), Ksenija Jovanović (1995), Tihomir Arsić (1996), Dragan Mićanović (1997, 2004), Marko Nikolić (1998), Miodrag Mrgud Radovanović (1999), Mihailo Janketić (2000), Predrag Ejdus (2002), Tihomir Stanić (2003), Vladan Gajović (2005), Vlastimir Đuza Stojiljković (2006), Milan Gutović (2007), Boris Isaković (2008), Nikola Ristanovski (2009), Boris Komnenić (2010), Nataša Ninković (2011), Igor Đorđević (2012, 2020), Vojin Ćetković (2013), Dara Džokić (2014), Slobodan Beštić (2015), Nada Šargin (2016), Olga Odanović (2017), Nela Mihailović (2018), Nenad Jezdić (2019) i Miodrag Miki Krstović (2021). 

Obrazloženje:

Igrajući izuzetno zahtevnu ulogu Aleksije Rajičić, Vanja Ejdus je pažljivo odabranim, ubedljivim glumačkim sredstvima, uzbudljivom, iskrenom i nadasve tananom emocijom, u brojnim subklimaksima ove, po formi i na svaki drugi način nesvakidašnje predstave, proizvela moćno katarzično dejstvo, sve vreme imajući u vidu da se ono što nazivamo merom u emotivnoj ekspresiji sadrži u čvrsto utemeljenoj psihološkoj karakterizaciji lika. S tim u vezi, u režiji koja je vodila računa da dramska akcija ne bude u drugom planu u odnosu na izuzetno vešto plasiranu dramsku atrakciju, Ejdusova je racionalno i stupnjevito apostrofirala sve nijanse Aleksijinog karaktera, u čijoj slojevitosti se „krije“ i osnovni kvalitet drame, čime je tumačenju dala notu istinski uzbudljivog i promišljenog.

U suštini, Ejdusova je uspela da „proizvede“ – da namerno upotrebimo taj Rasinovski izraz za pročišćenje – ganuće, stavljajući nam u prvi plan ono najvažnije za ideju ovog dramskog teksta, a to je paradoks u kojem se nalazi Aleksija, koja je tražeći slobodu u konvencionalnim, građanskim okvirima porodice, u jednom trenutku shvatila da njoj taj nametnuti društveni narativ ne dozvoljava da bude slobodna i zbog toga ona odlučuje da pređe na drugu stranu zakona, a kako to obično biva (eto paradoksa) u ovakvim okolnostima zatvor za nju predstavlja jedinu slobodu koju može, ali i mora, da osvoji. 

Čitajući ovaj sjajan komad Đorđa Kosića, moguće je da vam se nametne potreba da polemišete sa piscem na planu ideje komada, posebno ako robujete svakovrsnim moralnim skrupulama, ali nakon odgledane predstave, tu potrebu čak i tim moralnim čistuncima u potpunosti „potapaju“ moćni talasi velikog mora emocija koje Vanja Ejdus, na način na koji smo to već opisali, izrači sa scene. 

Takav pristup ovogodišnjeg laureata Nagrade „Raša Plaović“ daje ovoj predstavi izuzetan kvalitet, čineći je važnim, ne samo glumačkim već i repertoarskim iskorakom u ovogodišnjoj teatarskoj ponudi beogradskih pozorišta.